Xalqaro tajribaga asoslangan bir qator dasturlar sog’liqni saqlash tizimining birlamchi bo’g’in muassasalarida amalga oshirilmoqda. Xususan, aholiga kafolatlangan paket doirasida bepul tibbiy yordam va dori-darmonlar bilan ta’minlash choralari ko’rilmoqda. Shuningdek, surunkali kasalliklarni davolash uchun zarur bo’lgan ba’zi dorilarni ambulator sharoitda bepul ta’minlash dasturi ishlab chiqildi.
Ushbu dastur «reimbursatsiya» deb ataladi. «Reimbursement» so’zi ingliz tilidan olingan bo’lib, «xarajatlarni qoplash» degan ma’noni anglatadi va surunkali kasalliklarni davolash uchun shifokor tomonidan yozilgan dorilar xarajatlarini manzilli qoplashga tegishli.
Tibbiy yordam standarti bo’yicha dorilarni qabul qilish har qanday kasallikni davolashning ajralmas qismi hisoblanadi, biroq surunkali kasalliklarni ambulator sharoitda uzluksiz davolash tizimi mukammal emas. Shu sababli aholining zarur dori vositalariga kirish imkoniyatini oshirish maqsadida reimbursatsiya dasturini amalga oshirish zarurati tug’ildi.
Xarajatlarni qoplash dasturi bemorga oilaviy shifokor tomonidan yozilgan elektron retsept asosida dorilarni dorixonalar orqali bepul olish imkonini beradi. Sirdaryo viloyatida o’tkazilayotgan tajriba doirasida ambulator sharoitda arterial gipertoniya, yurak ishemik kasalligi, 2-toifa qandli diabet, bronxial astma va surunkali obstruktiv o’pka kasalliklarini davolash uchun 11 turdagi dori vositalari reimbursatsiyaga kiritilgan.
Reimbursatsiya
Buning uchun surunkali kasallik bilan kasallangan, dispanser nazoratida turgan bemorlar oilaviy shifokorlariga murojaat qiladilar. Shifokor bemorni zarur tibbiy ko’rikdan o’tkazadi va zarur bo’lganda uni laborator-diagnostik tekshiruvlarga yuboradi. Xastaliklarning Xalqaro 10-tasnifiga ko’ra, aniq tashxis qo’yilgandan so’ng elektron ambulator kartaga ma’lumot kiritiladi va elektron retsept shakllantiriladi. Darhol bemorning mobil telefoniga SMS yuboriladi. Zarur bo’lganda (bemorning iltimosiga ko’ra), shifokor elektron retseptni bemorga qog’oz shaklida ham berishi mumkin.
Shifokordan elektron retsept olgan bemor davlat tibbiy sug’urta fondi bilan shartnoma tuzilgan dorixonaga murojaat qilib, dori vositasini oladi.
Reimbursatsiya jarayonida ishtirok etayotgan dorixona elektron retsept asosida bemorga dorilarni bepul beradi. Bu holda, Davlat tibbiy sug’urta fondi ushbu dorilar uchun dorixonalar xarajatlarini qoplaydi. Shartnoma shartlariga ko’ra, dorixonalar sanab o’tilgan dori vositalarining uzluksiz yetkazib berilishini ta’minlashi kerak va ushbu dorilar narxi joriy yil oxirigacha o’zgarmaydi.